Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες οργανικές ενώσεις που πρέπει να καταναλώνουν οι άνθρωποι ώστε να συνεχίζονται οι σημαντικές λειτουργίες της ζωής. Είναι μικρό-θρεπτικά συστατικά -πράγμα που σημαίνει πως μόνο πολύ μικρές ποσότητες είναι απαραίτητες- αν και μερικές φορές οι ποσότητες αυτές όσο μικρές και αν είναι, είναι δύσκολο να παρθούν μόνο μέσω της διατροφής.
Υπάρχουν έξι ομάδες βιταμινών τις οποίες μπορούν οι άνθρωποι να παράγουν από μόνοι τους και 4 ομάδες τις οποίες θα πρέπει να καταναλώσουν. Λόγω του υψηλού ποσοστού μεταβολισμού που έχουν οι αθλητές, η λήψη επαρκών ποσοτήτων βιταμινών είναι κρίσιμη καθώς υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να εξαντληθεί το απόθεμα πολύ πιο γρήγορα από ότι σε έναν συνηθισμένο άνθρωπο.
Οι διεργασίες που εκτελούν οι βιταμίνες είναι πολύ σημαντικές για τους αθλητές καθώς όχι μόνο διατηρούν την φυσιολογική λειτουργία του σώματος, αλλά όταν αυτές οι σωματικές λειτουργίες «δουλεύουν» στο όριο κάνουν πιο εύκολη την αποκατάσταση και διατηρούν την απόδοση.
Βιταμίνη Α
Η πιο γνωστή «ιστορία» σχετικά με την βιταμίνη Α είναι πως βοηθάει την νυχτερινή όραση. Αυτό βεβαίως και αληθεύει, καθώς η ανεπάρκεια της εκδηλώνεται με κακή όραση κατά την νύχτα και ενοχλήσεις από τα φώτα. Ο αμφιβληστροειδής χρειάζεται την βιταμίνη Α για να «δει» τα χρώματα σε χαμηλές συνθήκες φωτισμού. Μαζί με την καλή υγεία των ματιών, η βιταμίνη Α είναι αντιοξειδωτική, προάγει την υγεία του δέρματος και προσφέρει ανοσοποιητική υποστήριξη ενώ βοηθάει την κυτταρική υγεία και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.
Αποθηκεύεται στο συκώτι και είναι λιποδιαλυτή. Το συκώτι των ζώων έχει την μεγαλύτερη συγκέντρωση βιταμίνης Α, αλλά επίσης μπορεί να βρεθεί σε επαρκείς ποσότητες και στα καρότα. Επειδή η βιταμίνη αυτή είναι λιποδιαλυτή, χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να καθαρίσει ο οργανισμός την περίσσεια βιταμίνης Α, που μπορεί να προέλθει από την υπερβολική κατανάλωση συκωτιού ή από την παραπανίσια κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής.
Βιταμίνες συμπλέγματος Β
Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β βρίσκονται σε μεγάλη ποσότητα στα ζωικά προϊόντα. Οι χορτοφάγοι θα πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα ώστε να έχουν επαρκή ποσότητα των βιταμινών αυτών στον οργανισμό τους. Υπάρχουν 8 διαφορετικές βιταμίνες στο υδατοδιαλυτό σύμπλεγμα βιταμινών Β.
Β1 – Θειαμίνη
Β2 – Ριβοφλαβίνη
Β3 – Νιασίνη
Β5 – Pantothetic Οξύ
Β6 – Πυριδοξίνη
Β7 – Βιοτίνη
B9 – Φολικό οξύ
B12 – Κυανοκοβαλαμίνη
Οι βιταμίνες αυτές είναι κρίσιμης σημασίας για τον μεταβολισμό των κυττάρων. Κάνουν δυνατή την παραγωγή ενέργειας σε κυτταρικό επίπεδο και ως «αντάλλαγμα» το σώμα μπορεί να λειτουργεί ως σύνολο. Κάθε βιταμίνη του συμπλέγματος Β, παράγει διάφορα συνένζυμα και έχει διαφορετική χημική δομή. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν 8 διαφορετικές «υπό-βιταμίνες» στο σύμπλεγμα βιταμινών Β.
Βιταμίνη C
Η βιταμίνη C είναι κυρίως γνωστή για την υποστήριξη των λειτουργιών του ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης στοχεύει στην παραγωγή ενέργειας και είναι αντιοξειδωτική. Τα περισσότερα ζώα συνθέτουν μόνα τους αυτή την βιταμίνη, σε αντίθεση με τους ανθρώπους που θα πρέπει να την καταναλώσουν. Βρίσκεται σε αφθονία σε πολλά φρούτα και λαχανικά και αυτός είναι ο λόγος που εμφάνιζαν σκορβούτο -έλλειψη αυτής της βιταμίνης- όσοι βρίσκονταν σε υπέρ-ατλαντικά ταξίδια με καράβι στα παλαιότερα χρόνια. Είναι υδατοδιαλυτή κάνοντας την υπερβολική λήψη της αδύνατη. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλά συμπληρώματα βιταμίνης C, έχουν περιεκτικότητα μέχρι και 1000%.
Βιταμίνη D
Είναι μια από τις δύο βιταμίνες που μπορεί να συνθέσει ο ανθρώπινος οργανισμός. Το μόνο που απαιτείται είναι έκθεση στον ήλιο. Αυτό όμως την φέρνει σε μια περίπλοκη ισορροπία. Η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου είναι συνδεδεμένη με τον καρκίνο του δέρματος, αλλά η έλλειψη της είναι συνδεδεμένη με την οστεοπόρωση στους ενήλικες και την ραχίτιδα στα παιδιά. Είναι λιποδιαλυτή και πολύ δύσκολο για κάποιον να πάθει «υπεροδοσολογία» καθώς θα χρειαζόταν πάρα πολλά συμπληρώματα. Πιο πιθανό είναι να πάθετε σοβαρά εγκαύματα, παρά να λάβετε τόση πολλή βιταμίνη D από τον ήλιο.
Βιταμίνη Ε
Είναι το τελευταίο αντιοξειδωτικό και παίζει σημαντικό ρόλο στην σωστή νευρολογική λειτουργία, την ανάπτυξη των μυών και στην γονιδιακή έκφραση. Είναι λιποδιαλυτή και βρίσκεται συνήθως στα έλαια, στους ξηρούς καρπούς και στους σπόρους. Η υπερβολική δόση βιταμίνης Ε, μπορεί να οδηγήσει σε καταστολή της βιταμίνης Κ και σε θρομβώσεις. Ελλιπής λήψη της συγκεκριμένης βιταμίνης οδηγεί σε νευρολογικές βλάβες, μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην καταστροφή των κυττάρων.
Βιταμίνη Κ
Είναι η δεύτερη βιταμίνη που μπορούν να συνθέσουν οι άνθρωποι. Είναι απαραίτητη για την πήξη του αίματος και την απορρόφηση του ασβεστίου. Ανεπάρκεια σε βιταμίνη Κ συνήθως προκαλείται παράλληλα με άλλες διαταραχές που παρεμποδίζουν την ικανότητα του σώματος στην παραγωγή της. Στους ενήλικες τα συμπληρώματα βιταμίνης Κ δεν είναι απαραίτητα, εκτός και αν υπάρχει κάποια διαταραχή.
Οι βιταμίνες στις σωστές ποσότητες βοηθούν τους αθλητές να διατηρούν υψηλή απόδοση. Η εύρεση της σωστής ισορροπίας είναι απαραίτητη όμως, ώστε να μην λαμβάνονται σε υπερβολικές ή ελλιπείς δόσεις αυτές οι πολύ σημαντικές ενώσεις, οι οποίες διευκολύνουν την ζωή και την αθλητική απόδοση.
Πηγή: https://sela.gr/vitamines-kai-athlitismos/
